پس از فراگیر شدن اپیدمی کرونا در کشورهای غربی و مشغولیت تمام نهادهای دولتی به مقابله با بحران کرونا، شماری از کارشناسان امنیتی ابراز نگرانی می کنند که انتشار بیماری کرونا می تواند تأثیر منفی بر فرایند مبارزه با تروریسم داشته باشد و ممکن است سازمان های تروریستی و گروه های افراطی در خاورمیانه و آفریقا از بحران انتشار کرونا بهره برداری کنند و دست به اقدامات تروریستی بزنند.

در همین راستا و طی چند روز گذشته، سرویس های امنیتی غربی اعلام کردند که میزان تبلیغات تروریستی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی افزایش یافته و گروه های افراطی با استفاده از عقب نشینی نیروهای برخی از کشورهای غربی و کاهش عملیات نظامی علیه تروریسم؛ سعی می کنند فعالیت های تهدید آمیز خود را از سر گیرند.

اکنون پرسشی مطرح می شود که آیا بحران انتشار بیماری کرونا تا چه حدی می تواند خطر بازگشت تروریسم را افزایش دهد و در این میان، ایالات متحده چه اقدامی را برای مبارزه با گروه های تروریستی اتخاذ خواهد کرد؟

بسیاری از مقامات امنیتی و کارشناسان امور استراتژیک هشدار می دهند که کاهش توجه به مبارزه با افراط گرایی می تواند جهان را با خطر فعالیت های تروریستی رو به رو کند؛ زیرا مشغولیت به بحران کرونا فرصت مناسبی را برای بازگشت گروه های تررویستی فراهم کرده است. در همین حال، مسئولان ارشد آمریکایی و رئیس واحد هماهنگی برای مبارزه با تروریسم در اتحادیه اروپا به تازگی هشدار دادند که گروه های تروریستی در صدد از سرگیری فعالیت تروریستی هستند و تلاش دارند در سایه بحران کرونا بار دیگر جهان را دچار نا امنی و تهدید کنند.

این هشدارها در زمانی افزایش می یابد که اغلب کشورها از جمله ایالات متحده ناگزیر به صرف هزینه های هنگفتی برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا شده و سعی می کنند بحران اقتصادی ناشی از محدودیت های بیماری کرونا را مدیریت کنند.

جيل دوكرشوف، هماهنگ کننده مقابله با تروريسم در اتحاديه اروپا ابراز نگرانی می کند که پول های هنگفتی که برای مقابله با پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی بیماری کرونا صرف می شود؛ بدون شک منجر به کاهش بودجه در بخش های امنیتی می شود و در فرجام، جهان پس از عبور از بحران کرونا با بحران امنیتی بزرگی رو به رو خواهد شد.

از سوی دیگر و به رغم افزایش تنش میان آمریکا و چین بر سر منشاء شیوع بیماری کرونا، تصمیم گیرندگان اروپایی و آمریکایی بار دیگر خواستار افزایش همکاری های بین المللی برای ادامه مبارزه علیه تروریسم شدند. در همین راستا و در بیانیه مشترکی که روز جمعه گذشته منتشر شد؛ مسئولان ارشد ایالات متحده، بریتانیا، آلمان و اتحادیه اروپا بر لزوم همکاری های بین المللی تأکید کردند.

در واقع، افزایش تبلیغاتی تروریستی و ترویج افراط گرایی در فضای مجازی، کارشناسان امنیتی را نگران کرده است؛ به ویژه این که با توجه به محدودیت های اعمال شده به منظور جلوگیری از گسترش انتشار ویروس کرونا، اغلب مردم جهان ناگزیرند در خانه های خود بمانند و وقت بیشتری را با اینترنت صرف کنند. البته افزون بر تلاش برای ترویج افراط گرایی در فضای مجازی، گروه های تروریستی سعی می کنند در کشورهای خاورمیانه و آفریقا دست به اقدامات خشونت آمیز بزنند و از نگرانی افکار عمومی برای رسیدن به اهداف خود سوء استفاده کنند.

در همین حال، مونا یعقوبیان، محقق امور خاورمیانه و آفریقا در موسسه صلح ایالات متحده آمریکا می گوید: تلاش گروه های تروریستی برای ترویج افراط گرایی با گذشت هر روز افزایش می یابد و تداوم این روند می تواند ثبات و امنیت کشورهای منطقه و منافع ایالات متحده را آسیب پذیر کند.

یعقوبیان خاطر نشان می کند؛ در حالی که بیماری کرونا سلامتی اعضای گروه های تروریستی را نیز در خطر می اندازد، اما این گروه ها سعی می کنند از شیوع این بیماری به عنوان ابزاری برای برآورده کردن اهداف خود استفاده کنند و حتی کشورهای غربی را مقصر این بحران بدانند و بدین شیوه، اقدامات تروریستی خود را توجیه کنند.

البته تداوم وضعیت کنونی می تواند منجر به بازگشت داعش در عراق و سوریه شود و تهدید گروه های شبه نظامی وابسته به ایران را در عراق افزایش دهد. اما در آفریقا، گروه های جهادی سلفی تلاش خواهند کرد با استفاده از ناتوانی دولت ها اقدام به نشر افراط گرایی کنند و دولت های دموکرات و یا سکولار را هدف حمله قرار دهند.

مطرح شدن تصمیم ایالات متحده و متحدان بین المللی برای کاهش عملیات نظامی و عقب نشینی از برخی نقاط در خاورمیانه و آفریقا باعث شده است تا نیروهای تروریستی در صدد بازگشت به فعالیت های خود شوند. به عنوان مثال، ائتلاف جهانی برای مبارزه با داعش در ماه مارس گذشته اعلام کرد که به دلیل تشدید بحران کرونا، برخی از نیروهای خود را از عراق خارج می کند؛ همچنان اقدامات مشابهی دیگری نیز در آفریقا صورت گرفته است که به گونه فشار بر گروه های تررویستی را کاهش می دهد.

در همین حال، امیلی استیل از مؤسسه امریکن انترپرایز تأیید می کند که سربازان اتحادیه آفریقا که در حال مبارزه با جنبش تروریستی جوانان سومالی هستند؛ مجبور شدند به دلیل تشدید بحران کرونا در پایگاه خود برای مدتی قرنطینه شوند؛ افزون بر آن، اعزام نیروهای اروپایی برای کمک به سربازان فرانسوی در کشور مالی نیز به تعویق افتاده است.  امیلی استیل باور دارد که هر چند کاهش اقدامات نظامی تا کنون تأثیر مشخصی نداشته است اما تداوم این روند می تواند در آینده خطر فعالیت های تررویستی را افزایش دهد.

از سوی دیگر، اریک روزاند، پژوهشگر مؤسسه بروکینگز در واشنگتن  می گوید: پس از افزایش خطر بازگشت گروه های تررویستی، مسئولان امنیتی در اغلب کشورها سعی دارند راهکارهای را جدیدی برای مبارزه با تروریسم ارائه دهند تا مقابله با نیروهای تروریستی در سایه بحران کرونا ادامه یابد و گروه های تروریستی نتواند با استفاده از این فرصت، جهان را دچار بحران امنیتی دیگری کنند.

البته روش تازه ای که برای مبارزه با تروریسم مطرح شده است بیشتر بر پیشگیری متمرکز است و با شیوه مبارزه نظامی که از سال 2001 تا کنون ادامه داشت متفاوت خواهد بود تا فراخور وضعیت کنونی بحران شیوع بیماری کرونا باشد. راه اندازی برنامه های آموزشی، ترویج همزیستی میان پیروان ادیان مختلف، تلاش برای توسعه برنامه های کار آفرینی و اشتغال زایی و توانمندسازی جوانان را می توان به عنوان بخشی از برنامه های جدید مبارزه با افکار افراط گرایانه دانست که قرار است از طریق فضای مجازی ارائه شود. اما شکی نیست که پیشبرد این برنامه ها به گونه فراگیر و همه جانبه نیاز به هزینه های زیادی دارد که فراهم کردن آن در شرایط کنونی و در سایه بحران اقتصادی ناشی از شیوع بیماری کرونا در بسیاری از کشورها دشوار خواهد بود.

https://www.independentarabia.com