لایحه بودجه ۱۴۰۰ تا ۱۵ آذر تقدیم مجلس میشود. با بررسی سرفصلها و پیشبینیهای درآمدی بودجه ۱۴۰۰، میتوان گفت که بودجه سال آینده ایران با در نظر گرفتن ادامه ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا نوشتهشده است.
چشمانداز پیش روی نویسندگان بودجه سال آینده چندان روشن نبوده است؛ بنابراین با در نظر گرفتن صدمات اقتصادی همهگیری کرونا و نیز ناامیدی از برطرف شدن تحریمهای اقتصادی علیه ایران، سال ۱۴۰۰ را سال سخت مالی دانسته و پیشبینی از بازگشت ایران به بازارهای مالی جهانی نداشتهاند.
درآمدهای نفتی
میزان فروش نفت در بودجه سال ۱۴۰۰ بهصورت روزانه ۶۵۰ هزار بشکه در نظر گرفتهشده و قیمت هر بشکه ۴۰ دلار محاسبهشده است.
هم درآمدهای ارزی دست پایینتر از سال گذشته محاسبهشده و هم قیمت فروش هر بشکه نفت حدود ده دلار پایینتر از سال قبل در نظر گرفتهشده است. پیشبینی بودجه نویسان سال آینده از روند فروش نفت این بوده است که صادرات نفت ایران با کاهش حدود ۳۵ درصدی نسبت بهپیش بینی سال گذشته، فروش روزانه ۶۵۰ هزار بشکهای خواهد داشت.
اگر مجموع درآمدهای دولت از نفت باقیمت ارز ترجیحی (۴۲۰۰ تومان) محاسبه شود، نهایت درآمد دولت از نفت در بودجه ۱۴۰۰ زیر ۱۰ درصدی خواهد بود.
میتوان انتظار داشت که در سال آینده رقمی معادل تمام درآمد نفتی ایران تنها صرف خرید کالاهای اساسی شود.
پیشبینی قیمت ارز
رئیس سازمان برنامهوبودجه ایران اعلام کرد نرخ ارز در لایحه بودجه سال آینده ۱۱ تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفتهشده است.
نرخ ارز بودجه درواقع عدد تبدیل نرخ دلار حاصل از درآمدهای نفتی است.
در حال حاضر رقم در نظر گرفتهشده در بودجه برای ارز ترجیحی دولتی کالاهای اساسی ۴۲۰۰ تومان است.
باوجوداینکه وزیر صنعت و معدن بهتازگی گفته بود به دنبال حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی است اما در بودجه سال آینده همچنان شاهد این قیمت ارز ترجیحی خواهیم بود.
علیرضا رزمحسینی دو روز پیش (۲۸ آبان) در جلسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: «تفاوت ارز دولتی و آزاد فسادزاست و دولت نیز در شرایط کنونی آماده حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هست.»
درآمدهای دولت
طبق گفته محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامهوبودجه قرار است منابع بودجه ۱۴۰۰ از سه محل نفت، مالیات و انتشار اوراق مالی تأمین شود.
نوبخت گفته است: «ظرفیت مالیاتی کشور بهگونهای است که به ما اجازه میدهد بجای اتکا به نفت، از محل مالیات درآمد کسب کنیم.»
اظهارات نوبخت درحالیکه عنوان شد که بنا بر تصمیم نمایندگان مجلس در هفته گذشته قرار است برای ۶۰ میلیون ایرانی کالابرگ الکترونیکی صادر شود.
علیاکبر علیزاده برمی، عضو کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی و آب مجلس گفت: «از مجموع ۶۰ میلیون افرادی که در این طرح از کالابرگ الکترونیک بهرهمند میشوند، ۲۰ میلیون نفر افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند.»
جزییات طرح دریافت مالیات در جهت جایگزینی درآمدهای نفتی مشخص نیست.
اقتصاد ایران براثر تحریمهای اقتصادی در حوزههای نفتی، فولاد و صنایع آسیب فراوانی دیده است و کسبوکارهای خرد نیز در سال گذشته و همهگیری کرونا توان مالی خود را تا حد زیادی ازدستدادهاند.
شاید تنها گوشه چشمی که دولت به بهبود اوضاع داشته را بتوان در قسمت تحقق درآمدهای مالیاتی دید.