روزهای ۲۲ و ۲۳ آوریل، آمریکا میزبان رهبران بیش از چهل کشور جهان بود. مسائل زیست‌محیطی در این اجلاس دو روزه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. بعد از روی کار آمدن بایدن و پس از بازگشت آمریکا به پیمان زیست‌محیطی پاریس، برگزاری این اجلاس گام مهم دیگری برای نشان دادن عزم جدی دولت بایدن برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و تشویق سایر کشورهای عمده مصرف‌کننده و تولیدکننده انرژی برای حرکت در راستای اهداف پیمان پاریس بود. بایدن در سخنرانی افتتاحیه این اجلاس گفت: «دانشمندان به ما می‌گویند که این دهه‌ای تعیین‌کننده است. این دهه‌ای است که باید تصمیم بگیریم تا از بدترین پیامدهای بحران آب‌و‌هوایی جلوگیری کنیم.» نکته مهم در این اجلاس تاکید سران کشورهای شرکت‌کننده برای اتخاذ سیاست جهانی در جهت کاهش میزان تاثیر تغییرات آب‌وهوایی بود. در این بین و در حاشیه این اجلاس «مجمع تولیدکنندگان کربن صفر» با مشارکت کشورهای آمریکا، کانادا، نروژ، عربستان و قطر تشکیل شد.

مجمع تولیدکنندگان کربن صفر

در بیانیه مشترک وزیران انرژی آمریکا، کانادا، نروژ، عربستان و قطر با اشاره به این‌که هیچ چالشی بزرگتر از بحران تغییرات آب‌وهوایی پیش روی مردم جهان وجود ندارد، به تلاش دولت بایدن برای مقابله با این چالش تأکید شده است. دولت جو بایدن جسورانه‌‌ترین برنامه جامع تغییرات آب‌وهوایی در تاریخ آمریکا را ارائه داده است، برنامه ارائه شده توسط بایدن موجب توسعه اقتصاد تمیز و سبز و عادلانه خواهد شد و ایالات متحده را در مسیر رسیدن به هدف انتشار کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ یاری خواهد کرد.

برای دستیابی به اهداف جهانی در مورد  تغییرات آب‌وهوایی، کشورهای جهان نیاز به همکاری دارند که در این بین، کشورهای تولیدکننده نفت و گاز، برای شناسایی و اقدام موثر در مورد یافتن راه‌حل‌هایی برای حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی  و به حداقل رسانیدن انتشار گازهای گلخانه‌ای در میان‌مدت باید تلاش بیشتری انجام دهند. به این دلیل وزارت انرژی آمریکا مجری  تشکیل یک مجمع بین‌المللی جدید برای توسعه استراتژی‌های بلندمدت با هدف دستیابی به انتشار صفر گازهای گلخانه‌ای در بعد جهانی شد.

پنچ کشور کانادا، نروژ، قطر، عربستان سعودی و آمریکا که در مجموع ۴۰ درصد از نفت و گاز جهان را تولید می‌کنند، گرد هم آمده و مجمع همکاری جدیدی را تشکیل دادند. این مجمع  استراتژی‌های مورد نیاز برای به صفر رسانیدن انتشار گازهای گلخانه‌ای از جمله کاهش انتشار گاز متان را تعیین خواهد کرد. در این راستا به مسائلی مانند اقتصاد با کربن صفر - توسعه و استقرار انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر و فناوری جذب و ذخیره کربن - تنوع‌بخشی به منابع درآمدی غیر از منابع هیدروکربنی مبتنی بر پتانسیل و امکانات هر کشوری تاکید خاصی شده است.

نقش عربستان در مجمع تولید‌کنندگان کربن صفر

عربستان از کشورهایی است که در سال‌های اخیر در صدد افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی خویش بوده است. کاهش قیمت نفت و شیوع کرونا باعث کندی برخی پروژه‌های مهم این کشور در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر شد اما با افزایش تدریجی قیمت نفت می‌توان انتظار داشت روند اجرایی پروژه‌های انرژی در این کشور شتاب بیشتری گیرد. در سند ۲۰۳۰ که برنامه جامع و میان‌مدت توسعه این کشور است تاکید خاصی بر کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و هم‌چنین کاهش مصرف نفت به عنوان سوخت نیروگاهی شده است. عربستان در اجلاس جاری تغییرات اقلیمی هم مشارکت کرده بود. ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی، در جریان این اجلاس گفت که دستیابی به توسعه پایدار مستلزم روش‌شناسی گسترده‌ای است که شرایط مختلف در سراسر جهان را در نظر بگیرد و راه‌حل بحران تغییرات اقلیمی، افزایش همکاری‌های بین‌المللی است.

به گفته ملک سلمان، عربستان قرار است بر اساس اهداف سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ ، قوانین و استراتژی مورد نیاز برای افزایش سهم انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر را  تهیه و اجرا کند و بدین ترتیب در افق ۲۰۳۰  نیمی از انرژی مورد نیاز این کشور از راه انرژی‌های تجدیدپذیر تامین شود. ریاض در کنار توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر برنامه‌های دیگری هم برای مقابله با تغییرات اقلیمی تدارک دیده است. این برنامه‌ها شامل کاشت ۱۰ میلیارد اصله درخت در این کشور ظرف چند دهه آینده هستند و اگر عربستان موفق به انجام این طرح شود، می‌تواند مساحتی در حدود ۴۰ میلیون هکتار اراضی بایر را احیا کند.

روز ۲۴ آوریل هم وزارت انرژی عربستان در بیانیه‌ای از پیوستن این کشور به مجمع تولید‌کنندگان کربن صفر خبر داد. بر اساس این بیانیه تغییرات اقلیمی خطری جهانی است و عربستان متعهد به اجرای مفاد توافقنامه زیست‌محیطی پاریس است. ریاض بر این باور است که کشورها با در نظر گرفتن حقوق و مسئولیت‌ها و شرایط ملی می‌توانند استراتژی‌های مناسبی برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای و به صفر رساندن میزان انتشار این گازها تدوین و اجرا کنند. در ادامه این بیانیه تاکید شده است که هدف کلی توافقنامه پاریس تقویت واکنش و اقدام جهانی در زمینه توسعه پایدار و تلاش برای ریشه‌کن کردن فقر  است و برای دستیابی به این هدف باید یک روش جامع وجود داشته باشد، روشی که در برگیرنده شرایط مختلف ملی و منطقه‌ای است.

بایدن که توجه خاصی به مساله تغییرات اقلیمی دارد به عنوان میزبان نشست تغییرات اقلیمی  از برنامه آمریکا برای کاهش پنجاه درصدی میزان انتشار گازهای کربنی تا سال ۲۰۳۰ خبر داد. بایدن در سخنرانی خود با اشاره به این‌که در برنامه زیرساختی جدید این کشور به مسائل محیط زیستی توجه ویژه‌ای شده است، گفت: «هم خواستار نوسازی امکانات زیرساختی و هم خواستار مشارکت فناوری‌های پاک در این زمینه هستم. این اقدام‌ها سرمایه‌گذاری برای زمان حال و آینده است.» در این راستا در برخی از ایالت‌های آمریکا شرایط برای صدور مجوز برای حفاری‌های جدید در بخش نفت و گاز سخت‌تر شده است. به گزارش سی‌ان‌ان گوین نیوسام، فرماندار کالیفرنیا، صدور مجوز جدید برای شروع حفاری در بخش نفت و گاز در این ایالت را از سال ۲۰۲۴ ممنوع اعلام کرد. دو سال قبل نیز نیوسام، صدور مجوزهای جدید را به حالت تعلیق درآورده بود. هدف آن ایالت این است که انرژی مورد نیاز آن تا سال ۲۰۴۵ به طور کامل از منابع تجدیدپذیر تامین شود؛ نمونه‌ای که امیدوار است بقیه کشورها آن را دنبال کنند.

تشکیل مجمع جدید از کشورهایی که بیش از ۴۰ درصد نفت و گاز جهان را تولید می‌کنند، می‌تواند گام جدید در تحقق اهداف پیمان پاریس باشد. این کشورهای می‌توانند در مسائل مهم جهانی هم سیاست مشابهی اتخاذ نمایند. پیوستن برخی کشورهای مهم بازار انرژی به این مجمع نیز می‌تواند باعث تاثیرگذاری بیشتر این مجمع برای کاهش تاثیر تغییرات اقلیمی باشد.  همکاری این کشورها از سه قاره مختلف می‌تواند الگویی برای برخی کشورهای عمده مصرف‌کننده انرژی باشد تا این کشورها هم با تشکیل چنین مجمعی ضمن تدوین استراتژی و تکنولوژی لازم برای کاهش میزان مصرف سوخت‌های فسیلی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ایی در جهت دستیابی به اهداف پیمان پاریس تلاش کنند. مجمع تولیدکنندگان کربن صفر اگر موفق شود و کشورها بتوانند در میان‌مدت به اهداف زیست‌محیطی تعیین شده دست یابند، نمونه‌ای موفق از تلاش جهانی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی و جلوگیری از گرمتر شدن زمین خواهد بود.