تعداد جمعیت افراد مسن در جهان به طرز چشمگیری در حال افزایش است. سازمان ملل متحد میزان پیر شدن جمعیت در قرن بیستویکم را فراتر از قرن گذشته پیشبینی میکند. تعداد افراد ۶۰ ساله و بالاتر از سال ۱۹۵۰، سه برابر شده است و ایران هم از این روند مستثنی نیست. سالها است که گفته میشود جمعیت ایران در حال سالمند شدن است و برنامههای زیادی هم برای فرزندآوری تدارک دیده شدند اما اغلب این برنامهها راهکارهایی مقطعی و بیفایده بودند و آنچه همچنان از آن گریزی نیست، سالمند شدن جمعیت ایران است. در این میان، توجه به نیازهای سالمندی و تدوین برنامهای برای آنها شاید حداقل کاری باشد که میتوان انجام داد؛ کاری که هنوز هم اتفاق نیفتاده است و نیازهای سالمندان همچنان با بیتوجهی مسئولان نادیده گرفته میشود.
تازهترین خبرها از این حکایت دارد که «زنانه شدن سالمندی در ایران آغاز شده است». این خبر را سید حامد برکاتی، مدیرکل جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت اعلام کرده و گفته است: «جمعیت ایران به سمت پیری حرکت میکند و با توجه به اینکه امید به زندگی در زنان بیش از مردان است و زنان بعد از طلاق کمتر دوباره ازدواج میکنند، تنها میمانند و دوران سالمندی و تنهایی آنها بیشتر است. پدیده زنانه شدن سالمندی از هم اکنون آغاز شده و اگر سیستمهای حمایتی به درستی تبیین نشود، مشکلات زیادی خواهیم داشت.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او در گفتوگو با ایرنا گفته است: «مردان به دلیل مرگهای زودهنگام از جمله حوادث ترافیکی، عمر کمتری میکنند و طول عمر زنان سه تا چهار سال بیشتر از آنها است. آنها در جامعه امروز که فرزندآوری کمتر شده است، در دوران سالمندی مشکلات زیادی خواهند داشت و تنها خواهند بود.»
برکاتی به نرخ باروری در ایران هم اشاره کرده است. او با بیان اینکه نرخ باروری در ایران ۱.۷ است در حالی که باید ۲.۱ باشد تا جمعیت حفظ شود، تاکید کرد: «شیوع پوکی استخوان به دنبال فقیر شدن استخوانها و گسترش سرطان پستان برای سلامت زنان در دوران سالمندی خطرناک است. بروز مشکلاتی از جمله کمبودهای تغذیهای و به تبع آن وضعیت ضعف جسمانی و کاهش قوای بدنی طبیعی در سن سالمندی از دیگر مسائل زندگی سالمنداناند. بنابراین لازم است به وضعیت سالمندان تنها توجه شود.»
در کنار صحبتهای برکاتی، بررسیهای جهانی هم نشان میدهد که امید به زندگی زنان به طور متوسط ۴.۵ سال بیشتر از مردان است و تعداد زنانی که در گروه سنی سالمند قرار دارند، به میزان قابل توجهی از مردان سالمند بیشتر است. این الگوی سالمندی نشان میدهد که احتمال بیوه یا مجرد بودن زنان سالمند هم از مردان بیشتر است. در عین حال، به طور کلی میزان مشارکت اقتصادی زنان در سطح جهانی نسبت به مردان نیز پایینتر است. همچنین نسبت قابل توجهی از زنان، بعد از ازدواج شغل خود را ترک میکنند و به تربیت فرزندان میپردازند؛ به علاوه، بیشتر زنان شاغل در بخشهای غیررسمی و به صورت پارهوقت مشغول به کارند و در نتیجه درآمد آنها در طول زندگی از مردان بسیار پایینتر است.