گرانی غذا، کاهش استقبال مردم از رستوران‌ها و اکنون گرانی نان، نشانه‌هایی است از اینکه تامین هزینه‌های سبد غذایی مردم در ایران روزبه‌روز دشوارتر می‌شود. با شروع سال جدید، زمزمه گرانی نان شنیده می‌شد. محمد سلیمانی، رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی، ابتدای فروردین گفت که با توجه به شرایط اقتصادی و اضافه نشدن قیمت نان، در سال پیش رو نانوایی‌ها تعطیل خواهند شد. سلیمانی با اشاره به دریافت نکردن نرخ‌نامه در سال گذشته گفت: «تلاش‌های نانوایان برای دریافت نرخ‌نامه در سال ۱۴۰۱ منتج به نتیجه نشد، این در حالی است که هزینه‌های نانوایان فقط در دستمزد کارگران در دو سال گذشته حدود ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است.»
او دو مسیر را پیش‌بینی کرده بود. یکی تعطیلی نانوایی‌ها و دیگری اینکه قیمت نان افزایش یابد. اما دولت نه زیر بار افزایش حمایتش از نانوایی‌ها رفت تا هزینه‌های آن‌ها را پوشش بدهد و نه نان را گران کرد. در نتیجه، بسیاری از نانوایی‌ها تعطیل شدند و برخی از آن‌ها نیز با پخت کمتر تلاش کردند تا ضررهایشان را کاهش بدهند.
رئیس اتحادیه نانوایان سنگکی اعلام کرده بود که ۱۵ درصد از قیمت نان سنگک را نرخ آرد تعیین می‌کند و ۸۵ درصد هزینه‌ها را نانوایان از جیب پرداخت می‌کنند. او در گفت‌وگو با ایلنا گفت: «برای پوشش هزینه‌ها و روشن نگه داشتن چراغ نانوایی‌ها چاره‌ای جز کم‌فروشی یا گران‌فروشی نداشتند و همین مسئله در صنف نانوایان هرج‌ومرج ایجاد کرده بود، از سوی دیگر، اتحادیه نیز قادر نبود نانوایان را مجاب کند که همچنان نان را با نرخ ۱۴۰۰ عرضه کنند.»
همین امر سبب شد تا دولت نهایتا بدون افزایش چشمگیر حمایتش برای پوشش دادن ۸۵ درصد هزینه نانوایان، تصمیم به گران کردن قیمت نان بگیرد. در نتیجه نان دورانی بحرانی را پست سر گذاشت و اکنون وارد شرایط بحرانی‌تر برای مردم شده است. چرا که گرانی نان در ایران موجب حذف نان یا دیگر محصولات غذایی از سبد خرید می‌شود. برخی از شهروندان نیز طی این مدت به خرید نان نصفه یا نان نسیه‌ای روی آورده بودند تا تلاش کنند سهم نان در سبد غذایی را، به‌عنوان ابتدایی‌ترین محصول این سبد، هرچند خیلی کم، اما نگه دارند. قطعا گرانی دوباره نان به بروز مشکلاتی جدی در میان بخشی از طبقه فرودست جامعه منجر خواهد شد.
بر همین اساس، روز جمعه اعلام شد که نان در این ۱۳ استان گران خواهد شد. با این حساب، یکی از اصلی‌ترین کالاهای سفره مردم به بهانه «افزایش هزینه‌های تولید» و «ناتوانی در ارائه به قیمت فعلی» یک تورم دوباره را تجربه کرد.
ایلنا خبر داد که در روزهای ابتدایی مرداد، نان در خراسان رضوی ۴۰ درصد گران شد؛ این گرانی که البته مقام‌های این استان تصریح کردند به زودی به تمام کشور سرایت خواهد کرد، طلیعه‌دار گرانی نان در بیشتر استان‌های ایران شد.
اعتماد آنلاین نیز با اشاره به خبر گرانی نان در گزارشی اعلام کرد که هر چند وزیر کشور در یازدهم مرداد، گرانی نان را تکذیب کرد، اما در روز بعد «دوازدهم مرداد» اخبار رسمی استان‌ها حاکی از افزایش دولتی قیمت نان بود. محمد برزعلی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان، صبح پنجشنبه ۱۲ مرداد در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: «از این پس، قیمت نان سنگک با وزن ۶۰۰ گرم هر عدد ۹ هزار تومان، بربری با وزن ۵۰۰ گرم هر عدد ۷ هزار و ۵۰۰ تومان و تافتون با وزن ۲۰۰ گرم هر عدد ۴ هزار تومان خواهد بود.»
یک روز قبل، یک روزنامه از گرانی نان در ۱۳ استان خبر داده بود و نوشت که در خبرها به نقل از سخنگوی طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان داشتیم که اختیار تغییر قیمت نان به استان‌ها واگذار شده است. در برخی استان‌ها هم تغییراتی اعمال شده که به گفته مسئولان، در راستای بهبود اقتصاد نانوا، جلوگیری از قیمت‌گذاری خودسرانه و کم‌فروشی شکل گرفته است. در گفت‌وگوی ویژه خبری کم و کیف تغییرات قیمتی نان مورد بررسی قرار گرفت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
ایلنا نیز در گزارشی دیگر به این پرداخت که ریزش مشتریان فست فودها، سوپر مارکتى و دیگر اقلام پروتئینى، تجربه کسادى و نبود مشترى را براى بسیارى از رستوران‌داران هم رقم زده است و این درحالى است که بسیارى به جاى رفتن به رستوران، به غذاهاى ارزان‌قیمت و گا‌ها بى‌کیفیت روى آورده‌اند که جنبه تهدید بهداشت و سلامت آن جاى بررسى دارد.
محمدرضا احمدپناه، نایب رئیس اتاق اصناف فارس و رئیس اتحادیه پیتزا و اغذیه‌فروشان شیراز، مى‌گوید که مشترى این واحدهاى صنفى به کمتر از یک‌سوم رسیده است. احمدپناه با اشاره به اینکه مردم شیراز حدودا یک سال است که از لحاظ خرید مواد غذایى آماده مانند پیتزا به مشکل خورده‌اند، می‌گوید: «این شرایط منجر شده است که این افراد به غذاهاى ارزان‌قیمت مانند کتلت، فلافل، سیب زمینى، سالاد و... رو بیاورند و گروه‌هایى هم که از نظر مالى توان بهترى دارند، زمانى که قیمت‌ها بالا مى‌رود در فاصله زمانى بیشترى به رستوران و فست فودها مراجعه مى‌کنند.»
احمدپناه با اشاره به اینکه دخل و خرج واحدهاى غذافروش با هم نمی‌خواند و مخارج صنوف بسیار بالا رفته است، اعلام کرد که در ۱۰ روز گذشته با گرانى گوشت و دیگر مواد اولیه، هزینه‌ها و قیمت تمام‌شده مواد غذایى بسیار بالا رفته است. او می‌گوید با وجود اینکه گوشت و مواد اولیه گران شده است، اما براى غذا‌ها افزایش قیمت نداده‌اند، چرا که اگر قیمت را بالا ببرند دوباره با کاهش مشترى مواجه خواهند شد.
نرخ تورم سالانه اقلام خوراکی کل کشور در تیر امسال به ۶۵.۷ درصد رسیده است. این نرخ برای اقلام غیرخوراکی و خدمات معادل ۳۹.۳ درصد برآورد شده است. به بیان دیگر، میانگین قیمت یک سبد مشخص از اقلام خوراکی در یک سال منتهی به تیر ۱۴۰۲ معادل ۶۵.۷ درصد بیشتر از میانگین قیمت همین اقلام در یک سال منتهی به تیر ۱۴۰۱ شده است.
این آمار نشان از عمق فاجعه، پیش روی شهروندان ایران دارد. قشر‌های فرودست جامعه هر روز با این افزایش قیمت‌ها و تورم روزافزون سبد خرید کوچک‌تری نصیبشان خواهد شد. در استان‌های کمتر برخوردار که سطح درآمد پایین‌تر است، بخش بیشتری از هزینه‌ها به خرید اقلام خوراکی تخصیص می‌یابد. به همین دلیل، وزن و ضریب اهمیت اقلام غیرخوراکی و خدمات در سبد مصرفی خانوارهای این استان‌ها کمتر است.
نرخ تورم سالانه اقلام خوراکی استان ایلام به ۷۱.۴ درصد در تیر ۱۴۰۲ رسیده است. این استان بالاترین ضریب اهمیت اقلام خوراکی را میان سایر استان‌های کشور دارد که معادل ۳۹.۸۶ درصد است. یعنی بخش بیشتری از درآمد آن‌ها صرف اقلام خوراکی می‌شود.
استان‌های چهارمحال و بختیاری و خراسان شمالی نیز به ترتیب با ثبت ۳۹.۶۴ و ۳۹.۳۹ درصد دومین و سومین استان کشور با ضریب اهمیت بالای اقلام خوراکی‌اند.
تورم سالانه اقلام خوراکی استان‌های لرستان، خراسان شمالی، ایلام و یزد بیشتر از ۷۰ درصد ثبت شده است. آمارها نشان می‌دهد که نرخ تورم سالانه اقلام خوراکی استان لرستان در تیر ۱۴۰۲ به ۷۵.۶ درصد رسیده است. این استان، دومین نرخ تورم بالا در اقلام خوراکی را میان استان‌های کشور دارد. سومین استان، خراسان شمالی است که تورم خوراکی آن به ۷۲.۸ درصد در تیر رسیده است.
