دشواری در به خواب رفتن و مشکل در خواب بی‌وقفه می‌تواند از نشانه‌های اولیه بیماری آلزایمر باشد، دور باطلی که می‌تواند تغییرهای آسیب‌زای مغز را تسریع کند.
برای یافتن راه احتمالی شکستن این چرخه، پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در سنت لوییس ۳۸ شرکت‌کننده گروه سنی ۴۵ تا ۶۵ سال را که دچار زوال شناختی نبودند در یک بازه زمانی دوشبه بررسی کردند.
میزان پروتئین‌های کلیدی آلزایمر در شرکت‌کنندگانی که پیش از رفتن به رختخواب قرص خواب‌آور مصرف کرده بودند کاهش یافته بود‌ــ که نشانه‌ای مثبت است، از آن‌جا که میزان بالاتر چنین پروتئین‌هایی وخامت بیماری را در پی دارد.
در بیانیه مطبوعاتی این دانشگاه آمده قرص خواب‌آور، موسوم به ساوورکسانت، که اداره غذا و دارو (FDA) آن را تایید کرده است، برای کمک به [رفع] بی‌خوابی استفاده می‌شود و «حاکی از آن است که احتمال دارد داروهای خواب روند پیشرفت بیماری آلزایمر را کند یا متوقف کنند، گرچه پژوهش بیشتری لازم است تا کارایی چنین روشی تایید شود».
ساووکسانت متعلق به گروهی از داروهای بی‌خوابی است که به‌عنوان خنثی‌کننده دوگانه گیرنده آرکسین شناخته می‌شوند.
آرکسین یک زیست‌مولکول طبیعی است که به بیداری کمک می‌کند و وقتی اثر آرکسین متوقف می‌شود، افراد به خواب می‌روند.
برندن لوسی، نویسنده ارشد این پژوهش و پزشک و دانشیارعصب‌شناسی و مدیر مرکز پزشکی خواب در دانشگاه واشنگتن، گفت: «این پژوهشی کوچک و نمونه‌ای برای اثبات مفهوم است. شتابزده خواهد بود اگر افرادی که نگران‌اند به آلزایمر مبتلا شوند آن را به دلیلی تعبیر کنند تا هر شب ساوورکسانت مصرف کنند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پروفسور لوسی در ادامه افزود: «ما هنور نمی‌دانیم آیا استفاده بلندمدت در به تاخیر انداختن زوال شناختی موثر است یا خیر، و اگر موثر است، چه میزانی از دارو و برای چه کسانی. با این همه، این نتایج بسیار دلگرم‌کننده است. این دارو در حال حاضر در دسترس است و بی‌خطری آن اثبات شده است، اکنون شواهدی در دست داریم که بر میزان پروتئین‌های مهم در پیشرفت بیماری آلزایمر تاثیر می‌گذارد.»
پروفسور لوسی و این گروه پژوهشی در تازه‌ترین تحقیقشان می‌خواستند ببینند آیا بهبود خواب با کمک قرص خواب‌آور می‌تواند میزان پروتئین تاو و آمیلویید بتا در مایع مغزی‌ـ‌نخاعی که مغز و نخاع را فرا گرفته است، پایین بیاورد یا خیر.
به ۱۳ نفر دوز پایین (۱۰ میلی‌گرم) ساوورکسانت داده شد، به ۱۲ نفر دوز بالاتر (۲۰ میلی‌گرم) ساووکسانت داده شد، و ۱۳ نفر دارونما دریافت کردند.
سپس، شرکت‌کنندگان ساعت ۹ شب در واحد پژوهش بالینی در دانشگاه واشنگتن خوابیدند.
دانشمندان هر دو ساعت یک بار، به‌مدت ۳۶ ساعت، از طریق نمونه‌گیری نخاعی مقدار اندکی از مایع نخاعی را کشیدند.
پژوهشگران نمونه‌گیری را یک ساعت پیش از دادن داروی کمکی خواب یا دارونما آغاز کردند تا چگونگی تغییر میزان آمیلویید و تاو را در یک و نیم روز آینده اندازه بگیرند.
در افرادی که دوز بالاتر ساوورکسانت را دریافت کرده بودند نسبت به کسانی که دارونما دریافت کردند، میزان آمیلویید بین ۱۰ تا ۲۰ درصد و میزان شکل مهمی از پروتئین تاو موسوم به تاو فرافسفری‌شده بین ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش پیدا کرد.
نتایج تحقیق نشان داد بین افرادی که دوز پایین ساوورکسانت را دریافت کردند و کسانی که دارونما دریافت کردند تفاوت قابل‌توجهی وجود ندارد.
در این پژوهش، وقتی ۲۴ ساعت از دریافت دوز اول گذشت، میزان تاو فرافسفری‌شده افزایش پیدا کرد، در حالی که میزان آمیلویید در گروهی که دوز بالای دارو را دریافت کرده بودند، در مقایسه با گروه دریافت‌کننده دارونما، پایین باقی ماند.
در شب دوم، وقتی به شرکت‌کنندگان دوز دوم ساوورکسانت داده شد، میزان هر دو پروتئین در افرادی که دوز بالاتر دریافت کرده بودند دوباره پایین آمد.
پروفسور لوسی گفت: «اگر می‌توانیم میزان آمیلویید را هر روز پایین بیاوریم، فکر می‌کنیم میزان تجمع پلاک‌های آمیلویید در مغز به مرور زمان کاهش پیدا خواهد کرد.»
«و تاو فرافسفری‌شده در پیشرفت بیماری آلزایمر بسیار مهم است زیرا با تشکیل گره‌های تاو که یاخته‌های عصبی را می‌کشند مرتبط است. اگر بتوانید فرافسفرگیری تاو را کاهش دهید، احتمالا تشکیل گره و مرگ یاخته‌های عصبی کمتر خواهد بود.»
پروفسور لوسی و این گروه پژوهشی تحقیق‌های بیشتری در دست دارند تا آثار بلندمدت‌تر بازدارنده‌های آرکسین را در افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به زوال عقل قرار دارند ارزیابی کنند.
«در پژوهش‌های آتی لازم است افراد این داروها را دست‌کم ماه‌ها مصرف کنند، و اثرش روی آمیلویید و تاو در طول زمان اندازه‌گیری شود.»
پروفسور لوسی گفت: «ما همچنین قصد داریم شرکت‌کنندگان مسن‌تری را بررسی کنیم که شاید هنوز از لحاظ شناختی سالم‌اند اما پلاک‌های آمیلویید در مغزشان دارند. این پژوهش روی شرکت‌کنندگان میانسال سالم انجام شد؛ نتایج تحقیق روی جمعیت پیرتر شاید متفاوت باشد.»
او در ادامه افزود: «امیدوارم سرانجام داروهایی تولید کنیم که با استفاده از این ارتباط میان خواب و آلزایمر، از زوال شناختی جلوگیری کنند.»
«هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم. در حال حاضر، بهترین توصیه‌ای که می‌توانم بکنم این است که اگر می‌توانید، شب خوب بخوابید، و اگر نمی‌توانید، به متخصص خواب مراجعه کنید و مشکلات خوابتان را درمان کنید.»
بر اساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، در سال ۲۰۲۰، حدود ۵.۸ میلیون آمریکایی به بیماری آلزایمر مبتلا بودند.
هنوز شمار زیادی از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر همچنان شناسایی نشده‌اند و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها می‌گوید احتمالا فقط یک علت وجود ندارد بلکه چندین عامل دخیل‌اند که می‌توانند بر افراد تاثیر متفاوتی بگذارند.
برخی از نشانه‌های هشداردهنده آلزایمر می‌تواند از دست دادن حافظه، دشواری در انجام کارها، قرار دادن چیزها در جای اشتباه یا ناتوانی در بازگشت از مسیر قبلی و تغییر خلق باشد.
این پژوهش در ۲۰ آوریل در نشریه وقایع سالانه عصب‌شناسی (Annals of Neurology) منتشر شد.
© The Independent
