در این هفته صدها پرنده برخوردی مرگبار با آسمان‌خراش‌های نیویورک داشتند. اگرچه این رویداد ناراحت‌کننده تا حدودی به دلیل آب‌وهوای نامساعد ایجاد شد، اما مرگ پرندگان بر اثر برخورد با پنجره ساختمان‌ها، روزانه باعث مرگ صدها هزار پرنده می‌شود.

کیتلین پارکینز، مدیر گروه حفاظت و علم گروه داوطلبان اودوبان که جنازه این پرنده‌های نگون‌بخت را از کف خیابان جمع کردند، به آسوشیتدپرس گفت تلف شدن پرنده‌ها همیشه در این مناطق اتفاق می‌افتد.

پارکینز گفت: «به نظر می‌رسد که طوفان ارتفاع پرواز پرندگان را پایین‌تر از آنچه قبلاً بوده، آورده یا آن‌ها را منحرف کرده باشد. تأثیر نور شب نیز بر روی پرندگان بسیار شدید است، به‌ویژه هنگامی‌که شبی ابری است.»

شهرهای مرگبار

دانشمندان تخمین می‌زنند که سالانه حداقل صد میلیون تا یک میلیارد پرنده تنها در ایالات‌متحده هنگام برخورد با ساختمان‌ها، به‌ویژه آسمان‌خراش‌های پوشیده از شیشه یا روشن، می‌میرند. شیکاگو با داشتن تعداد بالایی از بناهایی که نمای شیشه‌ای دارند، در فصل مهاجرت به شلوغ‌ترین فضای هوایی پرندگان ایالات‌متحده تبدیل می‌شود، خطرناک‌ترین شهر برای پرندگان است.

خط افق معروف منهتن یکی دیگر از تله‌های مرگ پرندگان به‌ویژه پرندگان در حال مهاجرت است. هوستون و دالاس که در امتداد برخی از شلوغ‌ترین مسیرهای مهاجرت قرار دارند، پس از شیکاگو، سه مسیر مرگبار دیگر هستند.

مرگ در کمین است

متأسفانه این تصادفات مرگبار تنها به مناطق شهری مربوط نمی‌شود. در مناطق روستایی که ویلاهای مدرن با دیوارهای شفاف یا پنجره‌های قدی ساخته می‌شود تا ساکنین آن‌ها بتوانند از مناظر طبیعی لذت ببرند باید به خاطر داشته باشند که هرچند روز یک‌بار باید شاهد مرگ پرندگان باشند.

سال گذشته از نزدیک شاهد مرگ یک قرقاول در یکی از مناطق روستایی در بریتانیا بودم. تمیزی شیشه و انعکاس نور پرنده را به کام مرگ کشاند. وقتی به امید آنکه بتوانم او را نجات دهم به سمت ویلاهای شیشه‌ای رفتم، نگهبان ساختمان با برداشتن جسد پرنده گفت هر هفته تعداد زیادی از آن‌ها را به سطل زباله می‌اندازد.

وقتی در مناطق روستایی این‌چنین است می‌توانید تصور کنید در شهرهایی با آسمان‌خراش‌های فراوان، مرگ پرندگان هر روز اتفاق می‌افتد.

راه‌حلی وجود دارد؟

هرچند سازندگان برج‌ها در زمان ساخت اهمیت چندانی برای جان پرنده‌ها قائل نیستند اما با اقدامات کوچکی می‌توان تعداد این کشته‌ها را بسیار پایین آورد.

خاموش کردن چراغ‌ها در شب یکی از این موارد است. اگر در ساختمان مسکونی یا تجاری شما شیشه‌های قدی بزرگ وجود دارد حتماً چراغ‌های خود را در شب خاموش کرده و پرده‌ها را مخصوصاً در فصل مهاجرت پرندگان، بکشید.

افزایش پرنده‌های مقاوم شهری

زیستگاه‌ها و چشم‌اندازهای شهری به‌طور قابل‌توجهی برای پرندگان با زیستگاه‌های «طبیعی» متفاوت دارد.

عمده‌ترین فرق میان از مناطق سبز طبیعی و ساختارهای انسانی، افزایش سطوح نفوذناپذیر است. برای زنده ماندن در زیستگاه شهری، پرندگان مجبورند شرایط جدید را بپذیرند یا از آن اجتناب کنند یا کلاً قید زندگی در آن محل را بزنند. بسیاری از گونه‌های پرنده پس از شهری شدن منطقه از آن محل ناپدید و منجر به از دست رفتن قابل‌توجه تنوع زیستی محلی می‌شود.

اگر فکر می‌کنید افزایش کبوترها در شهر نشان‌دهنده این است که هنوز هم در اطراف شما تعداد قابل قبولی پرنده زندگی می‌کند اشتباه می‌کنید. افزایش بی‌رویه یک گونه زیستی اغلب محصول مرگ، مهاجرت یا سخت شدن زندگی برای گونه‌های دیگر است.

آلودگی هوا، نور مصنوعی در شب، سروصدا، انواع مختلف غذا، سموم دفع آفات نباتی و سم‌های مبارزه با جوندگان هر کدام به تنهایی یک تهدید مرگبار برای پرنده‌ها است.

اما حتی پرندگانی که برای زندگی از شهرها دور شده‌اند، از صدمات آن در امان نیستند.

 پرندگان مهاجر در زمان عبور از شهرها، با تعداد زیادی محرک‌های خارجی ناشناس روبه‌رو شده و گیج می‌شوند. شیشه‌های ساختمان‌ها و آلودگی نوری، دو دلیل عمده مرگ پرندگان در مواجهه با جغرافیای شهری است.

تاریخچه شهرسازی

سابقه بهره‌برداری انسانی از زمین به ساخت اولین شهرک‌های مسکونی با جنگل‌زدایی برمی‌گردد شهرهای رومی، احتمالاً پیامدهای مخربی برای حیات‌وحش در آن زمان داشتند. سناریوهای مشابهی را می‌توان در طول تاریخ بشر و در سراسر جهان یافت. بااین‌حال تا عصر جدید (آنتروپوسن) جوامع انسانی شهری شروع به رشد چشمگیری در سراسر جهان نکردند. صنعتی شدن غرب در دهه ۱۷۰۰ آغاز و با آن شهرنشینی و گسترش شهرها به بخش مهمی از تغییر اقلیم تبدیل شد.

اقلیم خطرناک

همراه با تغییرات آب و هوایی، شهرنشینی یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات حیات‌وحش، از جمله بسیاری از گونه‌های پرندگان، محسوب می‌شود. تهدید اصلی احتمالاً از بین رفتن و تکه‌تکه شدن زیستگاه است که باعث می‌شود دسته‌های پرندگان تصمیمات سریع در مورد مهاجرت به زیستگاه‌های مناسب‌تر یا اقامت و کنار آمدن با شرایط بگیرند.

 شرایط جدید شهری تنها از طریق روند شهرنشینی به‌خودی‌خود، روی زندگی پرندگان تأثیر نمی‌گذارند. مناطق «سبز» موجود یا باقی‌مانده اغلب از طریق کاشت گونه‌های گیاهی غیربومی، چمنزارهای مدیریت‌شده و حذف درختان تنومند و مرتفع و جایگزینی گونه‌های کوتاه‌قد به وجود آمده‌اند و محیط امن یا غنی برای تغذیه، لانه گزینی، جفت‌گیری، شکار و جوجه پروری پرنده‌ها نیستند.

به‌صورت معمول تعداد کل گونه‌های پرنده پس از شهری شدن هر منطقه کاهش می‌یابد و گونه‌های مقاوم شهری پدید می‌آیند که از زباله‌های شهری برای تغذیه و از سوراخ‌های مصنوعی برای لانه‌سازی استفاده می‌کنند.

علت دیگری که باعث می‌شود پرنده‌ها در برخی موارد به شهرها پناه بیاورند، پدیده‌ای موسوم به «جزیره گرمای شهری» است. این مناطق گرم‌تر که ناشی از ویژگی‌های جذب گرما از سطوح و ساختمان‌های نفوذناپذیر و اثرات آلودگی هوا است، پرنده‌ها را به سمت خودش می‌کشاند. بااین‌حال، در مناطق گرم‌تر یا گرمسیری، اثر گرمایش شهری می‌تواند برای پرندگان مخرب باشد و منجر به تنش گرمایی و کم‌آبی شود.

امروزه شهرنشینی یک پدیده جهانی است که پیامدهایی اغلب مرگبار برای پرندگان و سایر حیوانات دارد. به دلیل اینکه کشورهای درحال‌توسعه هنوز در مراحل اولیه انقلاب صنعتی هستند، انتظار می‌رود که تأثیر شهرنشینی جهانی همچنان افزایش یابد.