بحران بنزین در بریتانیا به مرحله‌ای رسیده است که دولت آن کشور شاید از ارتش خواهان رساندن بنزین به پمپ بنزین‌ها در سراسر کشور شود. این در حالی است که در چند روز گذشته برخی پمپ بنزین‌ها به علت کمبود راننده تانکر، مجبور به تعطیلی شدند و شاهد موجی از هجوم به پمپ بنزین‌ها و خرید انبوه بنزین از سوی مصرف‌کنندگان نگران بودیم. 

هزاران پمپ بنزین در سراسر بریتانیا با کمبود جدی مواجه‌اند. دولت در چند روز گذشته دست به اقداماتی برای بهبود این وضعیت زده است؛ از جمله صدور ویزای موقت کار برای ۵۵۰۰ راننده کامیون خارجی و تعلیق قانون رقابت، تا ارائه‌کنندگان بتوانند سوخت را به پمپ بنزین‌های رقیب برسانند.

صبح دوشنبه (روز اول هفته در بریتانیا) رسانه‌های آن کشور گزارش دادند که بوریس جانسون، نخست‌وزیر، شاید تا چند ساعت دیگر فراخوان به حضور ارتش دهد. 

جورج یوستیس، وزیر محیط‌ زیست، روز دوشنبه به خبرنگاران گفت: «در حال حاضر قصد نداریم که سربازان ارتش به عنوان راننده وارد میدان شوند، اما همیشه درون ارتش بخشی برای موارد اضطراری غیرنظامی داریم که در حال آماده‌باش مدام هستند تا در صورت نیاز وارد عمل شوند. به نظر ما فعلا چنین اقدامی ضروری نیست.»

روز جمعه، شرکت «بی پی» (مخفف «بریتیش پترولیوم» که اسم قدیمی‌اش «شرکت نفت ایران و انگلستان» بود) مجبور شد برای دومین بار در دو ماه اخیر، موقتا برخی از پمپ‌بنزین‌های خود را تعطیل کند. در پاسخ، «انجمن رانندگان» بریتانیا خواهان آرامش شد. اما سراسیمگی وسیع در میان مصرف‌کنندگان، باعث شده بسیاری دست به انباشت سوخت بزنند. بسیاری از پمپ بنزین‌ها در چند روز گذشته با صف‌های طولانی مواجه بودند. رسانه‌های اجتماعی پر از تصاویر و فیلم‌هایی است که این صف‌های بلند را نشان می‌دهد. برخی از شهروندان که در سفرهای طولانی بودند، مجبور شدند (به علت نبودِ بنزین) خودروهای خود را در جاده رها کنند. 

«انجمن فروشندگان بنزین» که نماینده فروشندگان مستقل سوخت است، به «بی بی سی» گفت دو سوم از ۵۵۰۰ پمپ بنزینی که اعضای آن اداره می‌کنند، سوخت تمام کرده‌اند و آن یک سوم باقی‌مانده هم در شُرف تمام کردن هستند. 

دولت روز یکشنبه بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن به نقل از  شرکت‌های بزرگ نفت، از جمله شل و اکسان‌موبیل، اعلام شد که «مسایلی که به وجود آمده به دلیل افزایش موقتی تقاضای مصرف‌کنندگان است، نه کمبود ملی سوخت.»

کمبود کارگر از مشکلات جدی بریتانیا است. در حال حاضر حدود یک میلیون شغل بدون کارگر در آن کشور موجود است. دنیاگیری کرونا از یک سو و مشکلات ناشی از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) از سوی دیگر، باعث کمبود راننده کامیون شده‌ است. در پی برگزیت، ده‌ها هزار نفر از شهروندان کشورهای اتحادیه اروپا بریتانیا را ترک کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها راننده کامیون بودند.

طبق برخی تخمین‌ها، بریتانیا حدود ۱۰۰ هزار راننده کامیون کم دارد. دولت بریتانیا ماه گذشته گفته بود «بیشتر راه‌حل‌های» بحران موجود را بخش خصوصی پاسخ خواهد داد و نیازی به اتکا به کارگران خارجی نیست. 

حالا اما دولت با تغییر جهت، قصد دارد ۵۵۰۰ ویزای موقت به رانندگان خارجی کامیون ارائه کند. روبی مک‌گرگور اسمیت، رئیس «اتاق‌های بازرگانی بریتانیا»، در واکنش به این خبر گفت که چنین اقدامی به هیچ وجه کافی نیست، و آن ‌را به «ریختن کمی آب روی آتشی بزرگ» تشبیه کرد. 

خانم مک‌مک‌گرگور اسمیت گفت: «اگر اقدامات بیشتری انجام نشود، احتمال بسیار جدی می‌رود که شاهد تخریب جدی روند احیای اقتصاد کشورمان و کند شدن رشد اقتصادی باشیم، و فصل کریسمس نیز برای بسیاری از شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان آن‌ها در سراسر کشور، چندان شاد نخواهد بود.»

روزنامه «فایننشال تایمز» لندن صبح دوشنبه مدعی شد که آقای جانسون قصد دارد صدها سرباز ارتش را برای کمک اعزام کند. در گزارش آن روزنامه آمده است که طی عملیاتی که «عملیات اسکالین» نام می‌گیرد، سربازان رانندگی کامیون‌ها را بر عهده خواهند گرفت.

چهره‌های بخش خصوصی اما می‌گویند اعزام سربازان ارتش کافی نیست، چون سربازان از تعلیمات لازم برای پر کردن تانک‌های ذخیره در پمپ بنزین‌ها برخوردار نیستند. 

شرکت «بی پی» روز یکشنبه در بیانیه‌ای گفت که شاهد «تقاضای شدید» است، و تاکید کرد که حدود ۳۰ درصد از ۱۲۰۰ پمپ بنزین آن در سراسر کشور، یکی از سوخت‌های اصلی خود را تمام کرده‌اند. این شرکت افزود که در تلاش برای حل این مشکل «به سریع‌ترین نحو ممکن» است. 

شرکت «شل» روز دوشنبه از اقدامات دولت بریتانیا استقبال کرد و گفت با «تقاضای بیش از حد معمول» مواجه بوده است. شل افزودپ که به کمبودها «به سرعت، معمولا ظرف ۲۴ ساعت» پاسخ می‌دهد. 

شرکت «سینزبری» نیز که در سراسر بریتانیا سوپرمارکت و پمپ بنزین دارد، گفت: «شاهد تقاضای بالا برای سوخت بوده‌ایم. در همکاری نزدیک با تامین‌کننده خود برای حفظ عرضه هستیم و تمامی پمپ‌بنزین‌های ما همچنان در حال دریافت سوخت هستند.»

دیگر شرکت‌های بزرگ، سوپرمارکت «موریسونز»، و «تسکو» نیز در بیانیه‌هایی مشابه گفتند که به تلاش برای تامین تقاضای مصرف‌کنندگان ادامه می‌دهند. 

این بحران در چند روز گذشته بسیاری را نگران تکرار دهه ۱۹۷۰ کرده است؛ برخی از سخت‌ترین سال‌های تاریخ اخیر بریتانیا که در آن شاهد صف‌های طولانی پمپ بنزین‌ها، افزایش شدید قیمت سوخت، و بحران‌های وسیع سیاسی و اجتماعی بودیم. کارشناسان البته می‌گویند که تکرار چنان اوضاعی بعید است. جانان پورتز، استاد اقتصاد دانشگاه کینگز کالج لندن، چند روز پیش به «نیویورک تایمز» گفته بود: «ما همیشه صحبت از دهه ۱۹۷۰ می‌کنیم، اما نیم قرن گذشته است و خیلی چیزها عوض شده‌اند.»

برخی خبرهای مثبت اقتصادی نیز در روزهای اخیر شنیده شده‌اند. مثلا شرکت زنجیره‌ای کافی‌شاپ و غذاخوریِ «پرته منژه» چند روز پیش اعلام کرد که طی دو سال آینده ۲۰۰ مغازه جدید می‌گشاید و ۳۰۰۰ شغل جدید ایجاد می‌کند. این شرکت همچنین گفت که دستمزد کارکنان خود را پنج درصد افزایش می‌دهد. این در حالی است که بسیاری از شعبات «پرته منژه» در روزهای دنیاگیری تعطیل شده‌ بودند. 

با این همه، شکی نیست که اگر دولت دست به اقدامات فوری نزند، بسیاری از شهروندان بریتانیا روزهای پر چالشی را در پیش خواهند داشت؛ به‌ویژه که بسیاری از برنامه‌های کمکی مربوط به کرونا به زودی به پایان می‌رسند و تغییراتی در زمینه کاهش مزایای دولتی صورت می‌گیرد که بر میلیون‌ها نفر اثر خواهد گذاشت.